Ο Φλάβιος Κλαύδιος Ιουλιανός για τον Αθανάσιο Αλεξανδρείας

    

    Στο παρόν άρθρο θα ασχοληθούμε με την περίπτωση του  Ρωμαίου αυτοκράτορα Ιουλιανού του Παραβάτη ή Αποστάτη ή κατ΄άλλους Μέγα (331-363 μ.Χ.) και την τέταρτη εξορία του Μ. Αθανασίου.

     Η πολιτική που ακολούθησε ο Ιουλιανός ήταν σχεδόν ασύμμετρη με την εποχή που ζούσε κι αυτό διότι επιχείρησε μία θρησκευτική μεταρρύθμιση σε μια Αυτοκρατορία στην οποία πλέον η πλειονότητα του πληθυσμού αποτελούνταν από χριστιανούς υπηκόους, τουλάχιστον με βεβαιότητα στο ανατολικό της τμήμα. Τα πράγματα είχαν αρχίσει να παίρνουν μία ιστορική καμπή, η οποία ευνοούσε την άνοδο του Χριστιανισμού. Αυτό ακριβώς είχαν αντιληφθεί ο Μ. Κωνσταντίνος και ο διάδοχός του Κωνστάντιος. 

    Ο Ιουλιανός από την άλλη σκόπευσε στην αναβίωση του Ελληνισμού (με τη θρησκευτική σημασία του όρου), στην καταστολή της μαζικής επιρροής του Χριστιανισμού στην κοινωνία, με αναμενόμενο αποτέλεσμα τις εξάρσεις κρουσμάτων βίας και σύγκρουσης. Ο εκκλησιαστικός ιστορικός Ερμείας Σωζομενός μας πληροφορεί εκτενέστατα σχετικά με αυτά τα κρούσματα, στον Ε΄ Τόμο της «Εκκλησιαστικής Ιστορίας».

    Παρά την επιθυμία του να παραμείνει κρυφή η αντιπάθειά του προς τους χριστιανούς, στην επιστολή του υπ΄αριθμόν 112, ο Ιουλιανός διατάσσει με φθόνο την εξορία και τη δίωξη κατά του επισκόπου Αθανασίου Αλεξανδρείας. Πιο συγκεκριμένα η επιστολή 112 απευθύνεται προς τον Έπαρχο της Αιγύπτου Εκδίκιο, στον οποίο ο Ιουλιανός διατάσσει την εξορία του Μεγάλου Αθανασίου, αποκαλώντας τον χαρακτηριστικά «εχθρό των θεών».

      Προφανώς ο Μ. Αθανάσιος, ως βαρυσήμαντη μορφή της Εκκλησίας τον 4ο αιώνα μ.Χ., μετέστρεφε πολλούς πολίτες από τον παγανισμό στον Χριστιανισμό, βαπτίζοντάς τους και μυώντας τους στην χριστιανική πίστη, κάτι που δεν άρεσε στον αυτοκράτορα Ιουλιανό, οπότε και τελικώς επήλθε η τέταρτη εξορία του από την Αίγυπτο. 

---

Ιουλιανού, Επιστολή 112. Ἐκδικίῳ ἐπάρχῳ Αἰγύπτου 

«Ὄμνυμι δὲ τὸν μέγαν Σάραπιν ὡς, εἰ μὴ πρὸ τῶν Δεκεμβρίων καλανδῶν ὁ θεοῖς ἐχθρὸς Ἀθανάσιος ἐξέλθοι ἐκείνης (εννοεί της Αλεξάνδρειας), μᾶλλον δὲ καὶ πάσης τῆς Αἰγύπτου, τῇ ὑπακουούσῃ σοι τάξει προστιμήσαιμι χρυσοῦ λίτρας ἑκατόν· … Μὰ τοὺς θεοὺς πάντας οὐδὲν οὕτως ἂν ἴδοιμι,μᾶλλον δὲ ἀκούσαιμι ἡδέως παρὰ σοῦ πραχθέν, ὡς Ἀθανάσιον ἐξεληλαμένον τῶν τῆς Αἰγύπτου τόπων, τὸν μιαρόν, ὃς ἐτόλμησεν Ἑλληνίδας ἐπ' ἐμοῦ γυναῖκας τῶν ἐπισήμων βαπτίσαι. Διωκέσθω».