Η αλληγορική ερμηνεία του Ψαλμού 23 από τον Δίδυμο τον Τυφλό

   Στην προηγούμενή μας ανάρτηση τονίσαμε ότι ο Διόδωρος Ταρσού χρησιμοποίησε την ιστορικογραμματική μέθοδο για την ερμηνεία των Γραφών. Αυτή την μέθοδο χρησιμοποιούσε επίσης ο μαθητής του Ιωάννης Χρυσόστομος στην ερμηνεία του, και γενικότερα η αντιοχειανή σχολή σκέψης. Από την άλλη, η αλεξανδρινή σχολή χρησιμοποιούσε πολύ συχνα την αλληγορία για να ερμηνεύσει τις Γραφές, με πρώτο διδάξαντα τον Ωριγένη.

    Ο Δίδυμος ο Τυφλός αποτελεί ένα πολύ καλό παράδειγμα θεολόγου της αλεξανδρινής σχολής του 4ου αιώνα. 

 

Ψαλμός 23:1-2 

   Τοῦ Κυρίου ἡ γῆ καὶ τὸ πλήρωμα αὐτῆς, ἡ οἰκουμένη καὶ πάντες οἱ κατοικοῦντες ἐν αὐτῇ. αὐτὸς ἐπὶ θαλασσῶν ἐθεμελίωσεν αὐτὴν καὶ ἐπὶ ποταμῶν ἡτοίμασεν αὐτήν. 

 

Ερμηνεύοντας ο Δίδυμος τους στίχους 1 και 2 του Ψαλμού 23 αναφέρει χαρακτηριστικά ότι:

 

α) η γη και η οικουμένη είναι η ίδια η Εκκλησία

β) οι κατοικούντες εν αυτή είναι όσοι ζουν με εκκλησιαστικό τρόπο

γ) οι θάλασσες που αναφέρει ο ψαλμός είναι οι πειρασμοί που έρχονται περιστασιακά στους ανθρώπους 

δ) οι ποταμοί είναι τα διάφορα χαρίσματα του αγίου Πνεύματος 

 

Η συγκεκριμένη ερμηνεία αποτελεί ένα άριστο παράδειγμα αλληγορικής μεθόδου.

 

Δίδυμος ο Τυφλός,  Fragmenta in Psalmos, Ps 23

Μυστικώτερον δὲ τοῦ κυρίου γέγονεν ἡ γῆ, ὁπηνίκα κατελθὼν ἠλευθέρωσεν αὐτὴν τῶν τυραννικῶς κρατούντων αὐτὴν δαιμόνων, καταλύσας πάντα τὰ ἐπ' αὐτῆς ἀπατηλῶς ἐπιτελούμενα, μαγείαν, φαρμακείαν, τὰ χρηστήρια τῶν ἐπὶ γῆς δαιμόνων σὺν τοῖς περὶ ἀγαλμάτων καὶ θυσιῶν νόμοις. ἀλλὰ καὶ τὸ πλήρωμα αὐτῆς τοῦ κυρίου ἐστίν, ητοι τὰ πάντα ἐπ' αὐτῆς εθνη οἰκοῦντα· τὸ πλήρωμα τῶν ἀγαθῶν ο ἐπέβαλεν αὐτῇ κατὰ τὸ Τοῦ ἐλέους κυρίου πλήρης ἡ γῆ, καὶ αἰνέσεως αὐτοῦ πλήρης ἡ γῆ. ἀλλὰ καὶ ἡ οἰκουμένη· αυτη δέ ἐστιν ἡ ὑφ' ἡλίῳ ἐκκλησία αὐτοῦ αμα τοῖς κατοικοῦσιν αὐτήν. κατοικοῦσι δὲ ταύτην τὴν οἰκουμένην οἱ ἐκκλησιαστικῶς φρονοῦντές τε καὶ βιοῦντες. Αὐτὸς ἐπὶ θαλασσῶν ἐθεμελίωσεν αὐτήν, θαλασσῶν δὲ νοουμένων τῶν κατὰ τοὺς πειρασμοὺς περιστάσεων πολλὴν τρικυμίαν καὶ ἁλμυρίδα ἐχόντων. τό τε γὰρ θεμελίωσιν καὶ εδραν ἀμετακίνητον ἡ ἐκκλησία λαμβάνει, οτ' αν τρικυμιῶν προσβαλλουσῶν ασειστος κατὰ τὴν πίστιν διαμένῃ. Καὶ ἐπὶ ποταμῶν ἡτοίμασεν αὐτήν. εὐτρεπῆ τὴν προειρημένην οἰκουμένην καὶ γῆν κατεστήσατο διὰ τῆς δοθείσης νομοθεσίας πρὸς τὸ δέξασθαι τὸ αγιον πνεῦμα, ἀφ' ου ὡς ἀπὸ πηγῆς τὰ ποικίλα χαρίσματα ῥέουσιν ποταμοὶ υδατος ζῶντος. ἐπὶ τῷ γὰρ εχειν τούτους τοὺς ποταμοὺς ἡτοίμασεν αὐτήν, θεμελιώσας αὐτήν, ὡς προείρηται, ἐπὶ θαλασσῶν.