Πως μπορούμε να προσδιορίσουμε το ορθόδοξο φρόνημα σε έναν εκκλησιαστικό άνδρα;

       Παραθέτουμε απόσπασμα από το βιβλίο Ελληνικός Στοχασμός και Χριστιανική Διανόηση, του Αθανασίου Ι.Δεληκωστόπουλου, σ. 261:

«Το ορθόδοξο φρόνημα των Πατέρων της Ανατολικής Εκκησίας δεν ήτο ένα τυχαίο πνευματικό γεγονός διαρκείας, αλλά προϊόν συνθέσεως πολλών παραγόντων, μεταξύ των οποίων εξέχουσα θέση κατέχει η ορθή κατανόηση της αποκεκαλυμμένης αληθείας οφειλομένη στο φωτισμό της χάριτος του Θεού,  στην κλασσική παιδεία των εκκλησιαστικών αυτών ανδρών και στη διαύγεια της σκέψεώς τους. Ως υπόβαθρο όλων αυτών προϋπήρχαν οι φυσικές ικανότητες και τα διανοητικά προσόντα με τα οποία οι άγιοι αυτοί Πατέρες είχαν προικισθεί».

      Το ορθόδοξο δόγμα και φρόνημα είναι σαφώς προϊόν φωτισμού από τον Θεό, όμως αν αναλογιστεί κανείς την εποχή που το ορθόδοξο δόγμα εξελίχθηκε και διατυπώθηκε, ήτοι 1ο- 5ο αιώνα μ.Χ., τότε δεν μπορεί να παραλείψει το στοιχείο της διανόησης, στοιχείο δομικό των φιλοσοφικών τάσεων και της διαλεκτικής της εποχής.

      Οι Πατέρες της Εκκλησίας, έχοντας καθαρθεί από τα πάθη και έχοντας νου υγιή και διαύγεια σκέψεως, έθεσαν τη λειτουργία του νου σε αυτόν ακριβώς το σκοπό. Την ορθή διατύπωση του δόγματος. Για αυτό και δεν πρέπει να φαίνεται παράξενο σε κάποιον τα δάνεια και η χρήση της κλασικής φιλοσοφίας ως εργαλεία, ως υπηρέτες για αυτόν το σκοπό αλλά και ως μέσο κατανόησης των αληθειών της χριστιανικής πίστης από τους εθνικούς, οι οποίοι ήταν εξοικειωμένοι σε μεγάλο βαθμό με τη διαλεκτική.